De staatssecretaris van Financiën heeft in een brief aan de Tweede Kamer een uiteenzetting gegeven van zijn plannen om belastingontduiking aan te pakken. Het gaat om maatregelen in internationaal verband en in nationaal verband.

Internationale maatregelen
Een belangrijke maatregel tegen belastingontduiking in internationaal verband is de invoering van de common reporting standard. Meer dan honderd landen gaan volgens één internationale standaard inlichtingen uitwisselen over buitenlandse rekeninghouders. Het gaat om banksaldi, rentegegevens en dividenden. Nederland begint vanaf 2017 met het automatisch uitwisselen van inlichtingen volgens deze standaard.
De EU-lidstaten hebben afgesproken dat zij een centraal register van uiteindelijk belanghebbenden zullen instellen. De lidstaten zijn verplicht om belastingdiensten toegang te verlenen tot de informatie in dat register en tot informatie die door financiële instellingen wordt verzameld in het kader van het cliëntenonderzoek.

Nationale maatregelen
De staatssecretaris stelt de volgende maatregelen op nationaal niveau voor.
1. Afschaffen van de inkeerregeling.
2. Aanpakken van aandelen aan toonder.
3. Aanpassen verschoningsrecht.
4. Openbaarmaking van vergrijpboeten aan deelnemers.
5. Constructiebestrijding in de invordering.

Inkeerregeling
De inkeerregeling geeft zwartspaarders de mogelijkheid om verzwegen vermogen alsnog aan te geven. Doen zij dat binnen twee jaar, dan wordt geen vergrijpboete opgelegd. Na twee jaar bedraagt de vergrijpboete 120% van de verschuldigde belasting. Mede vanwege de toegenomen internationale gegevensuitwisseling is de kans dat de Belastingdienst verzwegen vermogen op het spoor komt groter geworden. De staatssecretaris ziet daarin aanleiding om de inkeerregeling af te schaffen. Dat betekent dat ook bij het binnen twee jaar alsnog doen van een juiste aangifte of het alsnog verstrekken van informatie het normale boeteregime wordt toegepast. Het alsnog verstrekken van juiste en volledige inlichtingen blijft wel gelden als een strafverminderende omstandigheid.

Toonderaandelen
NV’s kunnen aandelen aan toonder uitgeven. Deze aandelen zijn niet op naam geregistreerd en zijn vrij verhandelbaar. Omdat aandeelhouders anoniem kunnen blijven kan dat leiden tot misbruik, belastingontduiking en witwassen.
Om mogelijk misbruik te voorkomen wil het kabinet dat toonderaandelen alleen in girale vorm kunnen bestaan. Net zoals voor beursgenoteerde toonderaandelen geldt, wordt inbewaargeving verplicht. Het Burgerlijk Wetboek zal worden gewijzigd zodat toonderaandelen uitsluitend nog giraal kunnen worden geleverd. Het kabinet wil binnenkort een concept wetsvoorstel voor internetconsultatie aanbieden.

Verschoningsrecht
Notarissen en advocaten hebben een wettelijk fiscaal verschoningsrecht. Zij hoeven daardoor niet te voldoen aan de informatieverplichtingen die betrekking hebben op de belastingheffing van derden. Daardoor kan het voorkomen dat fiscaal relevante feiten en transacties aan het oog van de Belastingdienst worden onttrokken. De staatssecretaris wil het verschoningsrecht voor notarissen en advocaten beperken tot bepaalde juridische werkzaamheden. Het is de bedoeling om een voorstel tot aanpassing van het fiscale verschoningsrecht nog dit jaar in consultatie te brengen.

Openbaarmaking vergrijpboeten
De staatssecretaris stelt voor om opgelegde vergrijpboetes aan juridische beroepsbeoefenaren openbaar te maken. Daarmee wil hij duidelijk maken dat het adviseren over en het invoeren van onaanvaardbare fiscale constructies niet wordt geaccepteerd. De maatregel moet de belastingplichtige helpen bij zijn keuze voor een advocaat, notaris of belastingadviseur.

Invordering
Het invorderingsrecht legt aan de Belastingdienst een aantal beperkingen op. Daarvan wordt geregeld misbruik gemaakt, waardoor de verschuldigde belasting niet kan worden geïnd. De staatssecretaris stelt drie maatregelen voor om dergelijk misbruik aan te pakken. Het gaat om een verruiming van de mogelijkheden voor de Belastingdienst tot aansprakelijkstelling en om het wegnemen van formele beperkingen waar de Belastingdienst bij de invordering tegenaan loopt.
De verruiming van de mogelijkheid tot aansprakelijkheidstelling betreft personen aan wie vermogen is geschonken of uitgedeeld. De aansprakelijkheid van erfgenamen moet worden uitgebreid met het bedrag van de schenkingen die de erflater aan hen heeft gedaan in de 180 dagen voor zijn overlijden. Verder wil de staatssecretaris dat alle begunstigden van een schenking of uitdeling uit het vermogen van een belastingschuldige, waardoor de Belastingdienst benadeeld wordt in zijn verhaalsmogelijkheden, aansprakelijk zijn tot het ontvangen bedrag.

De staatssecretaris wil de verplichte heropening van de vereffening van een ontbonden rechtspersoon afschaffen. Dat zou moeten gebeuren door de Belastingdienst voortaan een belastingaanslag van een vermoedelijk ontbonden rechtspersoon via een openbare aankondiging bekend te laten maken. Voor een aansprakelijkstelling volstaat een dergelijke openbare aankondiging.

De staatssecretaris wil de bestaande informatieplicht voor aansprakelijkgestelden uitbreiden naar potentieel aansprakelijken. Dat zijn personen die volgens de wet aansprakelijk zijn, maar die nog niet formeel aansprakelijk zijn gesteld. Het is de bedoeling dat deze invorderingsmaatregelen in 2017 ter consultatie worden voorgelegd.