Uitgangspunt in de vennootschapsbelasting is dat iedere belastingplichtige zelfstandig in de heffing wordt betrokken. Er geldt een uitzondering voor de fiscale eenheid, waarbij de samenstellende delen van een groep worden behandeld als één belastingplichtige. Bij de behandeling van de Wet spoedreparatie fiscale eenheid is aangegeven dat de huidige regeling van de fiscale eenheid onder druk staat en op termijn moet worden opgevolgd door een groepsregeling die toekomstbestendig is.

De staatssecretaris van Financiën heeft een hoofdlijnenbrief gestuurd naar de Tweede Kamer met een schets van de beoogde toekomstige groepsregeling. Voor deze nieuwe regeling geldt een aantal randvoorwaarden. De regeling moet juridisch bestendig zijn, lang mee kunnen gaan, niet vatbaar zijn voor misbruik en geen budgettaire risico’s opleveren.

De nieuwe groepsregeling moet in ieder geval verliesverrekening binnen de groep mogelijk maken. De vermogens- en werkzaamhedentoerekening van de huidige fiscale-eenheidsregeling zal niet terugkeren in de nieuwe groepsregeling. De huidige eisen die gelden voor het kunnen aangaan van een fiscale eenheid blijven zoveel mogelijk in stand. Het gaat om de bezitseis, de rechtsvorm, de vestigingsplaats, gelijke boekjaren en gelijke stelsels van winstbepaling. Ook de beëindiging van een fiscale groep zal zo mogelijk vergelijkbaar zijn met de huidige regeling.

De keuze zou gemaakt kunnen worden om een nieuwe groepsregeling verplicht van toepassing te laten zijn als aan de voorwaarden voor vorming van een fiscale groep wordt voldaan. De voorkeur gaat er echter naar uit om de groepsregeling slechts op verzoek van toepassing te laten zijn.

De vraag is of er vrijheid moet zijn ten aanzien van de bestaansperiode van de fiscale groep of dat een groep in principe voor een bepaalde periode wordt aangegaan. Per variant zal, met het oog op de eenvoud van regelgeving en uitvoering, onderzocht moeten worden wat mogelijk is.

Berekening belastbaar bedrag per groepslichaam

Uitgangspunt in een nieuwe groepsregeling is dat ieder groepslid zijn eigen belastbare winst en belastbare bedrag berekent. Bij een systeem van verliesoverdracht wordt ook de te betalen belasting op het niveau van het groepslid berekend. Dit houdt in dat ieder lid het tariefopstapje toepast. Bij het systeem van resultatenpooling is dat niet het geval. Door in een nieuwe groepsregeling aan te sluiten bij het belastbare bedrag of een eigen aangifte van een groepslid, wordt de groepsregeling veel eenvoudiger dan het huidige fiscale-eenheidsregime.

Bij de totstandkoming van een nieuwe groepsregeling moet een afweging worden gemaakt of diverse bestaande regelingen op het niveau van de groep worden toegepast of op het niveau van iedere vennootschap. Het toepassen van fiscale regelingen op groepsniveau heeft EU-rechtelijke risico’s. Voorgesteld wordt om bij de keuze voor een nieuwe groepsregeling alle bepalingen in de Wet Vpb consequent toe te passen op de afzonderlijke vennootschappen.

Voorkomen dubbele verliesneming

Wat betreft de liquidatieverliesregeling moet worden geregeld dat dubbele verliesneming wordt voorkomen. Dat geldt ook voor afwaarderingsverliezen op vorderingen op een verlieslatend groepslichaam.

Volgorde verliesverrekening

In een nieuwe groepsregeling moet ieder groepslid eerst zijn eigen belastbare bedrag berekenen. Dat is de in een jaar genoten belastbare winst, verminderd met de verrekenbare verliezen van de vennootschap. Vervolgens kan een verlies van een groepslid uitsluitend in het jaar waarin het is ontstaan worden verrekend met de winst van één of meer andere groepsleden van dat jaar.

Verliesoverdrachtregeling

Bij een systeem met verliesoverdracht doet elk groepslid zelfstandig aangifte voor de vennootschapsbelasting en wordt aan ieder lid een afzonderlijke aanslag opgelegd. Tegen alle aanslagen en andere beschikkingen staat bezwaar en beroep open. Dat kan leiden tot een langdurige vertraging van de verliesoverdracht. Wellicht is verliesoverdracht al mogelijk voordat de verliezen onherroepelijk vaststaan.

Resultatenpooling

Bij een systeem van resultatenpooling berekent ieder groepslid zelfstandig het belastbare bedrag en stelt een eigen (deel)aangifte op. In de groepsaangifte worden de belastbare bedragen van alle groepsleden verantwoord en met elkaar gesaldeerd. Bij de berekening van de verschuldigde belasting wordt het tariefopstapje één keer toegepast. Aan de groep wordt één aanslag vennootschapsbelasting opgelegd. De verschuldigde vennootschapsbelasting wordt namens de fiscale groep door het groepshoofd betaald. Omdat de aangiften van alle groepsleden in één keer worden ingediend loopt de aanslagregeling geen vertraging op.

Interne-reorganisatiefaciliteit

Door het vervallen van de fiscale vermogensconsolidatie kunnen transacties binnen de groep fiscaal niet langer geruisloos plaatsvinden. De vraag is of er een extra reorganisatiefaciliteit moet worden ingevoerd in de nieuwe groepsregeling of dat bestaande faciliteiten, zoals de fusie- en splitsingsfaciliteiten, volstaan. Een groepsregeling zonder een nieuwe extra reorganisatiefaciliteit leidt in principe tot minder complexiteit.

Overgangsrecht

Bij iedere variant van een groepsregeling zal ook overgangsrecht moeten worden geregeld. Dat kan pas worden vormgegeven nadat de keuze voor een nieuwe groepsregeling is gemaakt.